Prikkelbaardarmsyndroom of een SIBO?
Gemiddeld krijgt één op de 25 Nederlanders de diagnose: prikkelbare darmsyndroom. Ik noem het ook wel de: 'We weten het niet'-zin. Hoewel beide aandoeningen te maken hebben met de darmen, zijn er belangrijke verschillen wat betreft symptomen en oorzaken. Het prikkelbare darmsyndroom is een veelvoorkomende darmstoornis die zich uit door een combinatie van darmklachten zoals buikpijn, een opgeblazen gevoel, wisselende ontlastingspatronen (diarree en/of obstipatie). De symptomen kunnen chronisch aanwezig zijn, maar variëren in ernst en frequentie per persoon. PDS ontstaat vaak door een combinatie van factoren. PDS is een functionele stoornis aan de darmwand en mogelijke oorzaken zijn:
Een verstoorde darmflora door b.v. een infectie. Hierbij raakt de samenstelling van de darmbacteriën uit balans;
Veelvuldige gebruik van medicijnen of antibiotica kuurtjes;
Overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen doordat de darmwand doorlaatbaar is (ook wel lekkende darm genoemd);
Stress.
Bij PDS spelen je hersenen ook een grote rol. Je hersenen en je darmen staan namelijk continu met elkaar in verbinding via je zenuwstelsel. Bij PDS is er mogelijk een verstoring in de communicatie tussen de hersenen en darmen ontstaan. Dit kan voedings- en/of stressgerelateerd zijn. Het lijkt er in ieder geval op dat bij mensen met PDS de darmen veel te sterk reageren op signalen die tussen de hersenen en darmen naar elkaar gestuurd worden.
Aan de andere kant van PDS hebben we SIBO SIBO staat voor Small Intestinal Bacterial Overgrowth. De meeste bacteriën in de darmen bevinden zich in de dikke darm. Bij een SIBO zie je dat er een overgroei aan bacteriën aanwezig is in de dunne darm (het jejunum), terwijl deze eigenlijk een relatief laag aantal bacteriën hoort te bevatten. In de dunne darm is normaal gesproken het milieu en de pH-waarde zo optimaal dat vertering goed kan verlopen. Is de zuurtegraad van de dunne darm aangetast? Dan is de vertering ook niet meer zoals het zou moeten zijn. De symptomen van een SIBO zijn vaak aspecifiek en lopen uiteen van buikpijn, een opgeblazen gevoel, gasvorming, misselijkheid, brainfog, acne/rosacea, gewrichtsklachten, gewichtsverlies en nog veel meer. Meestal krijg je darmklachten snel na het eten van je maatlijd (binnen 15/30 minuten).
Een van de belangrijkste oorzaken voor het ontwikkelen van een SIBO is maagzuur tekort De maag speelt een rol in de splitsing van eiwitten tot aminozuren zodat deze verderop in de spijsvertering kunnen worden opgenomen. De tweede functie van de maag is om allerlei pathogenen (bacteriën, virussen en ande
re micro-organismen) die via ons eten naar binnen komen onschadelijk te maken. De ideale pH-waarde van de maag is tussen de 0,7 en 2. Hoe zuurder de maag, hoe beter de rest van de vertering verloopt. Telkens wanneer jij iets eet gaat de pH-waarde in jouw maag omhoog. Eet je daarnaast nog veel geraffineerde koolhydraten en plantaardige voeding? Dan loopt de zuurtegraad nog iets hoger op. Eet je structureel meerdere keren per dag, dan kan de zuurtegraad in jouw maag gauw oplopen naar een pH-waarde van 5,8. Dit is niet het ideale milieu om bacteriën te doden, waardoor deze nu vrij spel hebben om in je dunne darm terecht te komen. Uit onderzoek is gebleken dat bij een pH-waarde van 3,8 in de maag, er al kans bestaat op het ontwikkelen van een SIBO [1]. Dat brengt mij ook direct op het onderwerp maagzuurremmers Maagzuurremmers staan in de top 5 van meest voorgeschreven medicijnen in Nederland. Wanneer de pH-waarde in de maag niet zuur genoeg is, kan het zijn dat je last krijgt van maagzuur. Je zou denken dat je nu te veel maagzuur hebt, maar eigenlijk is het een teken van te weinig maagzuur. Kom je met maagzuur bij de huisarts, dan schrijft deze 'protonpompremmers' voor. Deze remmen de opname van H+ protonen, waardoor er minder maagzuur wordt geproduceerd. Je raadt het al: je hebt al weinig maagzuur en nu ga je dankzij medicatie nog minder maagzuur aanmaken. Dit leidt dus zonder enige twijfel tot een zure darm en mogelijk een SIBO [2].
Voorbeelden van andere mogelijke oorzaken voor het ontwikkelen van een SIBO zijn:
Veranderingen in de darmen zoals diverticulitis;
Verstoring aan de pancreas (EPI), diabetes;
Een veganistisch voedingspatroon;
Coeliakie;
PDS (dat dus ook kan leiden tot een SIBO).
Zo kan je zelf al aan de slag om jouw darmen een handje te helpen De eerste stap voor het oplossen van een SIBO (of te weinig maagzuur) is zorgen dat de maag weer zuur wordt. De beste manier om bacteriën weg te krijgen is door te stoppen met eten! Niet compleet natuurlijk, maar stop met de hele dag door dingen in je mond te stoppen. Als je langere tijd niet eet, gaat je maagzuur vanzelf omhoog. Beperk het aantal eetmomenten tot maximaal drie op een dag. Pas op met te veel rauwe groenten en geraffineerde koolhydraten als je last hebt van je darmen. Deze voedingsmiddelen bufferen de maag te snel waardoor de pH-waarde omhoog gaat. Eet je groenten zoveel mogelijk gekookt of gestoomd en voeg meer eiwitten en vetten toe aan je voeding. Eet veel look-achtige voedingsmiddelen zoals prei, knoflook, ui en bosui (wel koken/bakken/stomen/bereiden!). In deze voedingsmiddelen zit het aminozuur cysteïne dat we nodig hebben voor de opbouw van onze maagwand. Zoals je wellicht kunt raden zijn de diagnose en behandeling van PDS en SIBO compleet verschillend Het is belangrijk om te weten dat een juiste diagnose essentieel is om de juiste behandeling te kunnen starten. Behandelingen voor PDS en SIBO kunnen verschillen, dus het is van belang om te weten waar je last van hebt voordat je met een behandeltraject begint.
Heb jij na het lezen van deze blog het vermoeden dat jouw PDS wellicht SIBO kan zijn, aarzel dan niet om een kennismakingsgesprek in te plannen. [1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6928904/pdf/ijms-20-06031.pdf [2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29864485/